اخبار و مسائل پزشکی روز

[alef]

«تغذیه و تندرستی »

" ویتامینB6 "

یکی دیگراز اعضای گروه ویتامینهای محلول درآب ویتامینB6ونام علمی آن پریدوکسین* است.
آمپولهای تقویتیB کمپلکس حاویB6 هستند . بسیاری از داروها که برای تقویت اعصاب تجویز می شوند ، دارایB6 هستند .
B6عضو مهم دیگری از خانواده ویتامینهایB است که نام آنرا زیاد شنیده اید . در مطلب زیرآنرا بیشتر به شما معرفی خواهیم کرد .
· ویتامینB6 در بسیاری از غذاها وجود دارد، با خوردن غذا وارد بدن می شود و از قمستهای ابتدایی روده جذب خون می شود . در خون گیرنده های پروتئینی موجوداست کهB6را دریافت و منتقل می کند در حالیکه یک مولکول فسفر به آن اضافه شده است. گفتیم ویتامینهای محلول در آب در بدن ذخیره نمی شوند ولیکنB6 با اینکه محلول درآب است به میزان کم در عضلات ذخیره می شود و نیاز فرد را تا 5 ماه تأمین می کند و پس از این مدت کمبود ویتامین در فرد بروز می کند .
·اما عملکرد B6در بدن چیست؟
در بدن ما تولید و تبدیل پروتئین ها وابستگی زیادی به B6 دارد . مثلاً در تولید پروتئین هایی که در گلبولهای قرمز خون موجود است ،
وجود B6بسیار مهم است .
· B6در فعالیت های عصبی بدن مؤثر است . در بدن ما پیام رسانهای عصبی وجود دارند که انتقال دهنده پیامهای حسی و حرکتی هستند . اگرB6 وجود نداشته باشد این پیام رسانها درست عمل نمی کنند و اختلالات عصبی بروز می کند .
· B6در رها شدن قندهای ذخیره ای بدن مؤثر است . از این نقشB6می توان نتیجه گرفت دریافت میزان کافیB6برای افراد ورزشکار و کسانیکه احساس ضعف شدید دارند ضروری است .



میزان مورد نیاز این ویتامین برای یک فرد بالغ 3/1 میلی گرم در روز است. نکته ای که وجود دارد این است که میزان نیاز ما بهB6به میزان پروتئینی که از راه غذا دریافت می کنیم بستگی دارد . هر چه غذای ما حاوی پروتئین بیشتری باشد به ویتامینB6 بیشتری نیاز داریم . دیده اید افرادی که رژیم غذایی برای خودشان تنظیم می کنند و مدت طولانی گوشت کباب شده یا آب پز بدون نان یا سبزیجات مصرف می کنند تا لاغرشوند ، پس از مدتی دچار اختلالات عصبی می شوند این عارضه به خاطر کمبود دریافتB6 است .
· نقشهایB6 در بدن مشخص شد ، حال اگر دریافت ما کمتر از میزان مورد نیازمان باشد چه عوارضی بوجود می آید ؟
عارضه کمبودB6، اختلالات عصبی است همچنین احساس ضعف و ناتوانی به دلیل تحلیل عضلات ، احساس خواب آلودگی و عوارض دیگر، قرمز و متورم شدن زبان ، ایجاد زخم در دهان وتغییر حالت در پوست بدن است . کسانیکه از داروی ایزونیازید مصرف می کنند باید مراقب باشند که به کمبودB6مبتلا نشوند . این دارو موجب کاهشB6 در بدن می شود .
منابع غذایی:
· B6درنانها و بیسکویت های سبوس دار و جوانه گندم موجود است .
· B6درمحصولات گوشتی خصوصاً مرغ و ماهی و جگر موجود است .
· B6در میوهها و سیزیجات مثل موز ( غنی ازB6 و مفید برای افراد مسن) ،هویج ، گل کلم، نخود فرنگی ، آب پرتقال ،
گوجه فرنگی ، سیب و در مغزها وجود دارد .
کارشناس تغذیه
منبع:پایگاه شفا

[alef]

" تأثیر ویتامین B6در حالت تهوع "

بسیاری از خانمهای باردار در ماههای اول صبح پس از بلندن شدن از خواب احساس تهوع شدید دارند. و حالت تهوع در طول روز آنها را آزار می دهد. آیا چیزی وجود دارد که به بهبود حالت تهوع آنها کمک کند؟
طبق تحقیقات انجام شده مصرف مکمل هایB6در ابتدای دوران حاملگی تأثیر مثبتی بررفع حالت تهوع مادران باردار دارد. همچنین بانوانی که با مصرف قرص اقدام به جلوگیری از بارداری می کنند دربعضی موارد دچار حالت تهوع، سردرد ، استفراغ شده و احساس افسردگی و زود رنجی می کنند. در یک بررسی که به روی 124 نفر صورت گرفت ، مصرفmg 150مکملB6 در روز موجب کاهش اثرات مصرف قرص گردید. آنها پس از مصرف مکمل به وضوح احساس سردرد و گیجی کمتری می کردند.

بعضی از خانمها زمانی که قاعدگی شان نزدیک است احساس کلافگی، سردرد و حساس شدن می کنند و تمایل بیشتری به غذا خوردن دارند. گاهی در بعضی از قسمتهای بدنشان مثل کمر و یا شکم احساس درد می نمایند که به این وضعیت سندرم قاعدگی یاPMS*گویند. یکی از راههای مؤثر برای تخفیف عوارض در این حالت مصرف مکمل B6 است . تحقیقات نشان داده ، مصرف B6 به میزانmg100 در روز بسیار مؤثر است که البته باید توسط پزشک تجویز گردد زیرا در صورتی کهB6 بیش از نیاز مصرف شود (بیشتر ازmg 200) موجب مسمومیت در فرد می گردد.
POST – MENSTRUAL SYNDROM*
www.oralchelation.com

[alef]

تغذیه و تندرستی

" ویتامینB1 "

ویتامینها و املاح


دوستان عزیز، در مطالب گذشته در مورد ، گروه ویتامینهای محلول در چربی توضیحاتی داده شد وشما با خواص آنها آشنا شدید . خانواده دیگر ویتامینها،گروه ویتامینهای محلول در آب است .
این ویتامینها که شامل گروه ویتامینهایB و ویتامینC است دارای خواص متفاوتی از گروه قبلی است . از خصوصیات عمومی آنها این است * که چون در آب محلول هستند، * راحت تر جذب می شوند ، * در بدن ذخیره نمی شوند مگر به میزان کم و * در اعمال بسیار حیاتی بدن نقش اساسی دارند به صورتی که فقدان بیش از حد تعدادی از آنها به مرگ فرد می انجامد. * این گروه نسبت به گروه محلول در چربی حساس تر هستند و در اثر عواملی چون حرارت، مواد شیمیایی و ... سریعتر از بین می روند .
شاید نام بسیاری از اعضاء خانوادهB مثلB12 , B6 , B2 , B1 را شنیده باشید . این ویتامینها در بسیاری از مواد غذایی یافت می شوند . لیکن چون در بدن ذخیره نمی شوند و میزان آنها در بدن به سرعت کاهش می یابد ، باید همیشه مراقب باشیم تا با مصرف مواد غذایی غنی به تجدید آنها در بدن بپردازیم تا دچار کمبود این ویتامین ها نشویم .
حتما ویتامین Cمعروف را هم می شناسید ، دلیل شهرت این ویتامین تأثیرات بسیار مفیدی است که از آن دیده شده که ما در مطلب خاص ویتامین به شرح آن خواهیم پرداخت .
" ویتامینB1 "


اولین ویتامینی که از این گروه ویتامینها کشف شد، ویتامینB1 بود که نام دیگر آن تیامین است . این ویتامین تأثیرات بسیار مهمی در سوختن قندها دربدن و عملکرد اعصاب دارد .
·ویتامین B1 از راه روده جذب خون می شود ، تغییراتی بر روی آن صورت می گیرد و آماده استفاده بافتها می گردد . یکی از موادی که در جذب آن اختلال ایجاد می کند ، الکل است که مصرف زیاد آن موجب کمبود ویتامین B1می شود . این ویتامین در بدن ذخیره نمی شود ، از اینرو باید توجه کنیم تا با مصرف درست از کمبود آن جلوگیری نماییم .
·عملکرد آن در اندامها، فعال کردن آنزیمهای لازم برای سوختن قند در بدن است ، اگر نام چرخه کربس را شنیده باشید ، این ویتامین نقش اساسی در ادامه عملکرد چرخه دارد . نقش مهم دیگر آن در اعصاب است ، ما برای انجام هر حرکت و یا درک احساس از محیط نیاز داریم پیامهای عصبی از مغز به اعصاب بدن و بالعکس منتقل شوند ، ویتامین B1 در انتقال پیامهای عصبی نقش مهمی دارد .
·در صورتیکه مصرف این ویتامین کمتر از حد مورد نیاز بدن باشد در ابتدا فرد بی اشتها می شود و وزنش کاهش می یابد . کمبود شدید ویتامینB1سبب ابتلای فرد به بیماریبری بری می شود که حالت وخیم آن به مرگ فرد می انجامد. به دلیل نقشB1 در سوخت قند و تولید انرژی ، هنگام کمبود آن فرد ناتوان شده و گاهی اِدم یا ورم اندامها در فرد به وجود می آید و به دلیل نقشB1 در اعصاب در صورت کمبود آن ، اعصاب تحلیل می روند خصوصاً اعصاب پا، گز گز کردن پاها که شکایت بسیاری از افراد است می تواند ناشی از کمبود B1 باشد . این بیماری در کودکانی که در مرحلهاز شیر گیری هستند و مادرانشان اهمیت زیادی به غذای تکمیلی آنها نمی دهند نیز عارض می شود . میزانB1 مورد نیاز بدن یک فرد بالغ ،2/1میلی گرم در روز است .
· اما ویتامینB1 در کدام مواد غذایی موجود است ؟
ویتامینB1 در بسیاری از غذاها مثلنانها، غلات وگوشتهاخصوصاً گوشت قرمز وجود دارد . بیشترین میزانB1 درمخمر ،جگرو سبوس غلات ( گندم، جو و برنج) است .
سبوس منبع غنی B1است و با گرفتن پوست غلات برای تهیه آرد سفید قسمت اعظم B1از دست می رود . از اینرو توصیه می شود از نانهای سبوس دار مثل سنگک ، بربری و بیسکویت هایی که با آرد سبوس دار تهیه می شود استفاده کنید . حتما در فیلمها دیده اید که ژاپنی های فقیر که غذای آنها فقط برنج سفید و ترشی است پس از مدتی دچار ناتوانی در عضلات پا و راه رفتن می شوند که این همان بیماری بری بری است . نکته دیگر اینکه حرارت، ویتامین B1را از بین می برد . اگر از جگر غذایی تهیه می کنید ، بهتر است آنرا قبل از پخت در فریزر قرار ندهید و برای پخت از حرارت بالا استفاده نکنید . بهتراست بدانید ، مصرف ماءالشعیر و یا جوانه گندم نیزمیزان زیادیB1 به بدن ما می رساند . کارشناس تغذیه

منبع:پایگاه شفا

[alef]

تغذیه و تندرستی


ویتامینB3

ویتامینB3خانواده ویتامینB اعضاء زیادی دارد، شما تاکنون در این خانواده با چند ویتامین آشنا شده اید یکی دیگراز این ویتامینهاB3یا نیاسین است.
این ویتامین درمان کننده بیماری مهلک پلاگر است که پیش از کشفB3، جان بسیاری از ایتالیایی ها ، اسپانیایی ها و حتی آمریکایی های قرن 18 را گرفت.
پیش از کشف این ویتامین تصور می شد پلاگر یک بیماری ویروسی یا میکروبی است که افراد خانواده های فقیر را مبتلا می سازد اما با کشف B3 ، در ابتدای قرن بیستم علت و راه درمان آن شناخته شد .
B3 جزء ویتامینهایی است که در شرایط مختلف مقاوم است . از اینرو به راحتی هدر نمی رود ، این ویتامین در بسیاری از مواد غذایی مثلذرت یاگندم به صورت ترکیب با مواد دیگر وجود دارد که پیش از شکسته شدن جذب بدن نمی شود . در آمریکای لاتین قوت غالب سرخپوستان ذرت بود آنها برای تهیه غذا ابتدا ذرت را در آب آهک می خیساندند و با این کار ویتامینB3 موجود در آن را آزاد می کردند ، بدون اینکه دقیقا بدانند با این کار از ابتلا به پلاگر پیشگیری می کنند . در بررسی های اپیدمیولوژیک آتی دیده شد در مناطقی که از آرد تصفیه شده خصوصا آرد ذرت استفاده می کردند ، بیشترین میزان ابتلا به این بیماری دیده شده است .
برای کشف این ویتامین تحقیقات بسیاری خصوصا بر روی سگها صورت گرفت و حتی در انجام یک بررسی برای مدتی به زندانیان یک زندان غذایی دادند که از ویتامینB3فقیر بود ، همه آنها به پلاگر مبتلا شدند و با دادنB3 علائم پلاگر درآنها برطرف شد .
ویتامینB3 چه نقشهایی در بدن دارد ؟
-این ویتامین در ساختمان ماده ای در بدن شرکت می کند که بسیاری از اعمال حیاتی، سوخت و سازها و تبادلات الکترونی توسط آن صورت می گیرد .
-این ویتامین موجب انبساط عروق می شود از اینرو مصرف میزان کافی و حتی بیش از نیازآن در مبتلایان به فشار خون بسیار مفید است .
-از اثرات این ویتامین کاهش کلسترول خون است . مصرف آن در افراد مبتلا به چربی خون بالا بسیار درکاهش میزان کلسترول مؤثراست .
میزان مورد نیاز بدن یک فرد نرمال از این ویتامین ،18 میکرو گرمدر روز است .
کمبود ویتامینB3 چگونه است ؟
در صورتیکه این ویتامین کمتر از حد مورد نیاز مصرف شود ، بدن در مدت کوتاهی به کمبود آن مبتلا می گردد . عوارض اولیه ،ضعف عضلانی،کم اشتهایی،سوء هاضمه وعوارض پوستی است بروز حتی یکی از این عوارض می تواند نشانه کمبودB3 باشد . در صورتیکه کمبود این ویتامین ادامه یابد ، فرد مبتلا به بیماری پلاگر می شود که علائم آناسهال،اختلالات روحی ،خشکی و پوسته شدن پوست بدن در مناطقی که در معرض نور خورشید هستند ،ورم کردن زبان و در نهایت مرگ است .
B3 در کدام مواد غذایی موجود است ؟
نیاسین درتعداد زیادی ازمواد غذایی موجود است . در بعضی از مواد به صورت ترکیب وجود دارد که درحین پخت آزاد می شود و دراقلام مواد غذایی حاوی پروتئین ، مواد اولیه را تولید می کند .
کنسرو ماهی تندارای مقدارقابل توجهیB3 است ، همچنین این ویتامین درنان ،سیب زمینی ،ذرت،گوشت گاو و در میوه ها و سبزی ها درگیلاس ،هلو وهویج موجود است .
در صورتیکه شما در روز 4 تا 5 کف دست نان و غذای تهیه شده با گوشت ( حداقل 100 گرم ) و سیب زمینی پخته ( با پوست ) و 1 یا 2 عدد میوه مثل گیلاس و هلو مصرف کنید میزان نیاز شما از ویتامینB3 برآورده می شود .
ضمنا ذرت بو داده نیز یک خوراکی کم کالری و دارای میزان مناسبیB3 است که می توانید در میان وعدها مصرف کنید .
به امید تندرستی شما
کارشناس تغذیه
منبع:پایگاه شفا

[alef]

"ویتامین B12"

در ادامه بحث معرفی ویتامینها ی محلول درآب در این مطلب به معرفی ویتامینB12 می پردازیم.
B12یاکوبال آمین * یک ویتامین حساس و مهم است . این ویتامین موجب درمان یک نوع کم خونی خطرناک به نامپرنشیز** می شود . ویتامینB12 که شاید تا به حال آمپولهای تقویتی آنرا تزریق کرده باشید، آخرین ویتامینی بود که کشف شد . این ویتامین رابطه نزدیکی با اسید فولیک دارد .
این ویتامین بسیار حساس است و به سرعت تخریب می شود . تحمل نور ، حرارت و مواد اسیدی و قلیایی را ندارد . حتی دربدن هم به سرعت تخریب می شود . در حقیقت اگر وسیله خاصی برای انتقال آن به خون وجود نداشت ما اصلاً B12 دریافت نمی کردیم .
اما این وسیله خاص چیست؟
با خوردن غذای حاوی این ویتامین و ورود آن به دهان همزمان یک عامل پروتئینی ترشح می شود که بهB12 متصل می شود و محافظت از آن را تا ابتدای روده بر عهده می گیرد . در مرحله بعد باز هم محافظ دیگری ، به نام فاکتور داخلی ***وجود دارد که یک عاملی پروتئینی ، برای محافظت ازB12در برابر محیط های اسیدی و قلیایی به شمار می رود . فاکتور داخلی مثل گاردی محکم ،B12 را صحیح و سالم تا دیواره روده رسانده و آنرا به خون منتقل می کند . در خون نیز 2 عامل دیگر موجود است که دستB12 را گرفته به کبد ، استخوانها و سایر اندامها می برد.
اما نقش این ویتامین مهم دربدن چیست؟
B12 در تولید سلولهای بدن نقش دارد و نقش آن مانند اسید فولیک،شرکت در همانند سازی ژن های هسته سلول است . تکثیر سلولی در دستگاه گوارش، مغز استخوان و بافت عصب با کمکB12 صورت می گیرد . اگرB12 دریافت نکنیم ظرف حدود یکسال ذخیره موجود در کبد تمام شده و تولید سلولی در اندامهای یاد شده دچار اختلال می شود .
·B12 در دستگاه گوارش به تولید سلولهای مخاطی دیواره کمک می کند . اگرB12 نباشد زبان متورموسرخرنگ
می شود واختلالات گوارشی مثل اسهال بروز می کند .
·B12 در مغز استخوان موجب تولید سلولهای خونی می گردد ، در صورت کمبودB12، ژنهای موجود در گلبولهای قرمز بزرگتر از حد طبیعی شده ، زود از بین می روند و فرد مبتلا بهکم خونی مگالوبلاستیک ****می شود .
·B12 در بافت عصبی نقش تولید سلولهای رشته های عصبی را عهده دار است . کمبودB12 اختلالات عصبی را به همراه دارد که کرخی و لرزش بدن است و سوزش در پاها نیزاحساس می شود .
در صورتیکه تعدادی ازعلائم کمبودB12، در شما بروز کرد به پزشک مراجعه کرده و با آزمایش خون میزانB12 و اسید فولیک خونتان را کنترل کنید .
کمبودB12 در چه کسانی بروز می کند ؟
کمبودB12 در افرادی که رژیم گیاهی*****صرف دارند و شیر و تخم مرغ نمی خورند ، بروز می کند زیراB12 فقط درمنابع غذایی حیوانی موجود است . در افراد کهنسال که ترشح اسید معده و فاکتور داخلی کاهش می یابد ، کمبودB12 عارض می شود ، در واقع رنگ زرد چهره، زبان سرخ و ناتوانیهای عصبی را در نتیجه این کمبود می دانند . میزان مورد نیاز بدن یک فرد بزرگسال2 میکرو گرم است که در زمان بارداری و شیر دهی نیازفرد بیشتر می شود . افرادی که جراحی معده انجام داده اند و بخشی از معده ، تمام معده یا قسمت انتهای روده آنها ( ایلئوم) برداشته شده است ، و کسانی که از قرصهای درمان کننده زخم دستگاه گوارش استفاده می کنند بیشتر در معرض کمبودB12 هستند .



ویتامینB12 در کدام مواد غذایی موجود است؟
B12 فقط در مواد غذایی حیوانی یعنی گوشت و فرآورده های حیوانی مثل شیر و تخم مرغ موجود است .
·جگرغنی ترین منبعB12 است .
·گوشت گاو،ماهی تن وقلوه دارای میزان زیادیB12 هستند .
·شیر ،پنیر وتخم مرغ نیز میزان قابل توجهیB12 دارند .
البته معمولا در پروسه پخت مواد غذایی 70 درصد از ویتامین از دست می رود ؛ به کار گیری روش مناسب پخت بسیار مهم است ، برای پخت هرگز نباید از جوش شیرین استفاده کرد .
در صورت ابتلا به کم خونی ناشی از کمبودB12 :
· مصرف مکمل یا تزریقB12 طبق دستور پزشک ضروری است .
· در رژیم غذایی خود مواد حاویB12 فراوان تغذیه کنید .
· مصرف دیگر مکمل های ویتامینی بیش از نیاز ( ویتامینC,B) نیز می تواند موجب کاهشB12 در بدن شود .
با خوردن چه میزان مواد غذایی نیازB12ما تأمین می شود ؟
با خوردن غذایی که ، دارای 100 گرم گوشت قرمز یا 200 تا 300 گرم گوشت مرغ است و مصرف 2 لیوان شیر یا ماست در روز،B12 مورد نیاز ما تأمین می شود .
بانوان باردار و افراد مسن نیز با مصرف مرتب جگر می توانند،B12 مورد نیازشان را تأمین کنند .
کارشناس تغذیه
منبع:پایگاه شفا

[alef]

عوارض مصرف زیاد مکمل املاح

کلسیم:


این ماده‌ی معدنی که در رشد، سلامت و استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها موثر است، چنانچه به صورت قرص یا آمپول به مقدار زیاد و مکرر و بیش از نیاز بدن استفاده شود، عوارض زیر را به دنبال دارد:
- رسوب در بافت‌های نرم
- ایجاد سنگ‌های مجاری ادراری
- اختلالاتی در چشم
- ناشنوایی به علت رسوب در گوش
- یبوست
- اختلال در جذب آهن، روی و منگنز و باعث کمبود این املاح در بدن می ‌شود.
فسفر:


این ماده‌ی معدنی همراه با کلسیم در رشد و استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها نقش مهمی دارد. بهترین منبع غذاییفسفر و کلسیم، لبنیات شامل شیر، ماست، پنیر، کشک و بستنی می ‌باشد.
عوارض مصرف زیاد فسفر عبارت‌اند از:
- کاهش تراکم استخوان
- کاهش تودهی استخوانی
- شکستگی استخوان‌ها
- اختلال در رشد
آهن:


این عنصر در بدن انسان نقش مهم و حیاتی به عهده دارد و در خون ‌سازی موثر است. همچنین در تنفس سلولی نقش مهمی به عهده دارد و موجب افزایش قدرت ایمنی بدن می ‌شود و در قدرت یادگیری به خصوص در کودکان موثر است.
این ماده‌ی معدنی مهم و حیاتی در موادی از قبیل جگر، دل و قلوه، گوشت قرمز، مرغ و ماهی به مقدار کافی وجود دارد. علاوه بر آن در منابع گیاهی مانند سبزی‌ ها، مغزها و حبوبات موجود است.
لازم به ذکر است که منابع گیاهی آهن جذب خوبی ندارند، ولی آهن موجود در منابع حیوانی به خوبی جذب شده و در بدن مورد استفاده قرار می گیرد.
برخی افراد برای حفظ سلامت و افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها خودسرانه از منابع دارویی آهن از قبیل قرص، شربت یا آمپول استفاده می ‌نمایند. چنانچه این کار بدون توصیه ‌ی پزشک صورت گیرد، نه تنها مفید نیست، بلکه می‌ تواند به سلامت انسان لطمات جدی وارد سازد و حتی ممکن است موجب عوارضی از قبیل:
- تجمع غیرطبیعی آهن در کبد
- تخریب شریان‌ها
- عوارض قلبی- عروقی
- تخریب بافت‌ها
و عوارض ناگوار دیگری در بدن شود.
روی:


این ماده‌ی معدنی که ممکن است برای برخی افراد ناشناخته باشد، در سلامت انسان اثرات مهمی به عهده دارد. روی در رشد، بلوغ جنسی، سلامت پوست، مو و ناخن موثر است. منابع غذایی روی عبارت‌اند از: پروتئین‌های حیوانی مانند انواع گوشت سفید و قرمز، تخم ‌مرغ، لبنیات و منابع گیاهی روی عبارت‌اند از: حبوبات، مغزها، غلات.
منابع حیوانی روی نسبت به منابع گیاهی جذب بهتری دارند.
این ماده‌ی معدنی مفید چنانچه به مقدار زیاد و مکرر به صورت منابع دارویی مصرف شود، باعث بروز اختلالاتی از قبیل تحریک دستگاه گوارش و استفراغ می‌ شود.
در افراد مبتلا به اختلالات کلیوی که دیالیز می‌ شوند، آلودگی مایعات دیالیز با این فلز می ‌تواند موجب مسمومیت و عوارضی از قبیل کم ‌خونی، تب، اختلالات سیستم عصبی شود.

مصرف منابع دارویی مواد مغذی، به جز در موارد ضروری و با توصیه‌ ی پزشک یا رژیم ‌شناس، در سایر موارد به ‌هیچ وجه توصیه نمی ‌شود، زیرا منابع دارویی مواد مغذی، دارای عوارض جانبی هستند و چنانچه بی ‌رویه مصرف شوند، باعث ایجاد اختلالات ناگوار و گاه جبران ناپذیری در انسان می ‌شوند.


ید:


ید از املاحی است که در حفظ سلامت انسان نقش بسیار مهمی به عهده‌ دارد و کمبود آن عارضه‌ای به نام گواتر آندمیک ایجاد می ‌نماید. ید در سوخت و ساز مواد انرژی زای بدن نقش دارد. همچنین در رشد، پروتئین‌ سازی، تولید مثل و تکامل سیستم عصبی نقش مهمی به عهده‌ دارد.
کمبود ید در دوران جنینی به علت تغذیه ‌ی نامناسب و کمبود شدید آن در برنامه ‌ی غذایی مادران باردار، موجب بروز اختلال در رشد جسمی و ذهنی کودک می‌ شود که می ‌تواند تا آخر عمر گریبان ‌گیر شخص باشد.
ید در خاک مزروعی وجود دارد و از این طریق وارد محصولات گیاهی می ‌شود و انسان با مصرف مواد گیاهی نیاز خود را به این ماده‌ی معدنی تامین می ‌کند. همچنین با مصرف لبنیات (به علت مصرف گیاهان حاوی ید توسط دام)، به بدن انسان می‌ رسد. ماهی و محصولات دریایی از منابع بسیار غنی ید هستند.
ید در مناطق کوهستانی به مقدار کافی در خاک مزروعی وجود ندارد، در نتیجه محصولات گیاهی و لبنیات، حاوی مقدار کافی ید نیستند و ساکنین این مناطق در معرض کمبود ید و عارضه‌ی ناشی از آن یعنی «گواتر» قرار می‌ گیرند که باید از نمک ید‌دار یا تزریق آمپول‌های روغنی حاوی ید استفاده کنند.
مصرف بی‌رویه ‌ی منابع دارویی ید می ‌تواند زیان‌های جدی برای انسان به بار آورد؛ برای مثال باعث بروز گواتر در انسان می‌ شود.
بنابراین درمان گواتر ناشی از کمبود ید (هیپوتیروئیدیسم) و نیز پرکاری غده تیروئید (هیپرتیروئیدیسم) باید حتما تحت نظر پزشک متخصص غدد انجام شود.
فلوئور:


این ماده‌ی معدنی که منابع اصلی آن آب، ماهی و محصولات دریایی و چای می‌باشد، در حفظ سلامت و پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها و پوکی استخوان نقش مهمی به عهده دارد.
زیاد‌ه‌ روی در مصرف فلوئور به صورت دارویی می ‌تواند عارضه‌ ی «فلوئوروزیس» یا «تغییر رنگ دندان و قهوه‌ای شدن آن» و یا «خال خال و خط‌ دار شدن دندان‌ها» را ایجاد نماید. بنابراین مصرف این ماده‌ی معدنی باید حتما تحت نظر پزشک و در حد اعتدال انجام شود.
منگنز:


منگنز از املاحی است که در ساختمان بسیاری از آنزیم‌ها وجود دارد و وظایف مهمی از قبیل رشد، تولید مثل، شرکت در سوخت و ‌ساز کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها، تشکیل بافت همبند و اسکلت بدن انسان را به ‌عهده دارد.
این ماده‌ی معدنی در غلات سبوس‌‌دار، حبوبات، مغزها و چای به مقدار قابل توجه و در سبزی‌ها و میوه‌ها به مقدار متوسط وجود دارد. مسمومیت ناشی از استفاده‌ی بی‌ رویه و زیاد از حد منابع تزریقی یا دارویی این ماده‌ی معدنی می ‌تواند موجب بروز عوارضی از قبیل سردرد، گیجی و اختلال در عملکرد کبد شود.
سلنیوم:


این ماده‌ی معدنی در ساختمان آنزیم‌ها وجود دارد و از این طریق در سلامت انسان تأثیر مهمی به عهده‌ دارد. همچنین سلنیوم اثرات آنتی ‌اکسیدانی داشته و نقش آن در پیشگیری از سرطان شناخته شده است.
این ماده‌ی مغذی در منابعی مانند ماهی و محصولات دریایی، جگر، کلیه، گوشت و مرغ وجود دارد. مقدار سلنیوم موجود در غلات با میزان سلنیوم موجود در خاک مزروعی در ارتباط است.
مصرف مکرر و زیاد از حد منابع دارویی این عنصر می ‌تواند موجب اختلالات گوارشی و عصبی، عوارض پوستی و ناخن و پوسیدگی دندان شود.
نتیجه ‌گیری


با توجه به مطالب بالا می ‌توان این‌گونه نتیجه ‌گیری کرد که برای برخورداری از سلامت، شادابی، طول عمر و مقاومت در برابر بیماری‌ها، برخورداری از برنامه ‌ی غذایی کافی، متعادل و متنوع لازم و ضروری است و برای تامین نیازمندی‌های تغذیه ‌ای خود، از منابع غذایی ویتامین‌ها، املاح و سایر مواد مغذی به مقدار کافی و مناسب استفاده نمایید.
مصرف منابع دارویی مواد مغذی، به جز در موارد ضروری و با توصیه‌ ی پزشک یا رژیم ‌شناس، در سایر موارد به ‌هیچ وجه توصیه نمی ‌شود، زیرا منابع دارویی مواد مغذی، دارای عوارض جانبی هستند و چنانچه بی ‌رویه مصرف شوند، باعث ایجاد اختلالات ناگوار و گاه جبران ناپذیری در انسان می ‌شوند. برلیانت بزرگمهر- کارشناس‌ارشد تغذیه

[alef]

مصرف مکمل ویتامین و املاح مفید است؟

امروزه با پیشرفت علم و گسترش صنعت، تغییرات گسترده و عظیمی در شیوه ی زندگی و تغذیه ی افراد ایجاد شده است. نحوه ی تغذیه، الگوی غذای مصرفی و رفتارهای تغذیه ای، دستخوش دگرگونی های وسیعی قرار گرفته که با گذشته تفاوت های فاحشی دارد.
به طور یقین زندگی در شهرهای صنعتی شلوغ و پرجمعیت، تغییراتی را در شیوه ی زندگی و تغذیه ی افراد ایجاد می نماید. از جمله آنکه به علت گرفتاری های فراوان و مسافت های طولانی، استفاده از وسایط نقلیه رواج بیشتری پیدا کرده است. مشغله ی زیاد مانع از انجام پیاده روی و ورزش شده و در نتیجه زندگی افراد در اینگونه شهرها کم تحرک و ساکن می باشد.
کمبود وقت برای ساکنان شهرهای بزرگ و پرجمعیت، به علت درگیری های کاری و گرفتاری های زندگی، امکان تهیه ی غذاهای خانگی را محدود نموده است. در چنین جوامعی، افراد اکثراً از غذاها و میان وعده های آماده ی فرآوری شده که تهیه و حمل آن ها بسیار آسان است، استفاده می نمایند.
به این ترتیب مصرف مواد تازه ی حاوی فیبر غذایی مانند انواع سبزی ها، سالاد، میوه های تازه و حبوبات، در الگوی غذایی افراد جایگاهی ندارد و جای خود را به نوشابه های گازدار، آب میوه های آماده و غذاهای فرآوری شده داده اند.
غذاهای فرآوری شده فاقد فیبر غذایی هستند. بنابراین مصرف کنندگان این نوع غذاها، از خواص بسیار مهم و مفید فیبر غذایی محروم می مانند.

سبزی ها، میوه ها و مواد تازه ی گیاهی منابع خوبی از ویتامین ها و املاح هستند که این مواد مغذی در غذاهای فرآوری شده کاهش قابل توجهی می یابد. لذا افرادی که غذای مصرفی آنها منحصر به مواد آماده ی فرآوری شده است در معرض کمبودهای تغذیه ای به خصوص ویتامین ها و املاح قرار خواهند گرفت.


بسیاری از ساکنان شهرهای بزرگ صنعتی برای تامین نیازهای تغذیه ای خود از قرص های ویتامین و املاح استفاده می کنند.
مکمل های دارویی قادر هستند مواد مغذی مورد نیاز افراد را در مقادیر متفاوت (برخی به مقدار زیاد و بعضی به مقدار مورد نیاز روزانه) تامین نمایند. در ضمن استفاده از قرص بسیار آسان تر و کم دردسرتر از تهیه ی غذاهای خانگی است.


سئوالی که در این جا مطرح می شود این است که آیا در همه ی موارد، مصرف مکمل های دارویی مفید است و می تواند به سلامت انسان کمک کند و در پیشگیری از بیماری های مرتبط با تغذیه موثر باشد؟


برای پاسخ به این سوال لازم است خواص تغذیه ای مواد خوراکی و تاثیر مکمل های دارویی بر سلامت انسان را بررسی کنیم.
مواد غذایی گیاهی (همان گونه که اشاره شد) منابع سرشار ویتامین ها هستند. ویتامین ها عمدتاً در انجام اعمال حیاتی داخلی بدن نقش دارند.
بسیاری از اعمال بیولوژیکی که برای حفظ سلامت انسان ضروری هستند، توسط ویتامین ها انجام می شوند؛ از جمله : رشد، بینایی، فعالیت سلول های عصبی، حفظ مقاومت بدن در برابر میکروب ها، سلامت و استحکام استخوان ها و ... .
همچنین املاح در بدن انسان وظایف مهمی را عهده دار هستند که چنانچه به مقدار کافی دریافت نشوند، اختلالات و عوارض زیادی در انسان ایجاد می شود و سلامت شخص به مخاطره می افتد.
برای مثال مواد معدنی در بدن وظایفی از قبیل: تامین رشد، بلوغ جنسی، تنظیم ضربان قلب، اعمال و فعالیت های سیستم عصبی، متابولیسم مواد مغذی، خون سازی، سلامت دندان ها، پیشگیری از پوکی استخوان و ... را به عهده دارند.
لازم به ذکر است که این دسته از مواد غذایی مهم و حیاتی، یعنی ویتامین ها و املاح، که کمبود آن ها عوارض بی شماری در انسان ایجاد می نماید، چنانچه بیش از حد لازم و متعارف دریافت گردند، در بدن تجمع پیدا کرده و باعث مسمومیت و اختلالات جدی و خطرناکی می شوند. این مسئله به خصوص در مورد ویتامین های محلول در چربی نمایان تر است.

ویتامین های محلول در چربی به علت تجمع در بدن و دفع کم، چنانچه در مقادیر بالا به خصوص برای مدت طولانی مصرف شوند، باعث ایجاد مسمومیت و اختلالات ناگوار ناشی از آن می گردند.


ویتامین ها به دو دسته تقسیم می شوند:
1- ویتامین های محلول در چربی: ویتامین های A , D , E , K .
2- ویتامین های محلول در آب: ویتامین های گروه B و ویتامین C .
با توجه به مطالب گفته شده سئوالات زیر پیش می آید:


آیا ممکن است مصرف زیاد و مکرر میوه ها و سبزی های تازه که منابع سرشار ویتامین های A ، گروه B و C هستند، برای انسان زیان آور باشد؟
آیا مصرف روزانه ی جوانه ها و غلات سبوس دار که حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین E می باشند، می تواند در انسان مسمومیت ایجاد کند؟
آیا استفاده ی مداوم از لبنیات که منبع سرشار کلسیم ، فسفر، روی و ویتامین های گروه B می باشند در برنامه ی غذایی روزانه، ممکن است در انسان اختلالات ناشی از مسمومیت ایجاد کند؟
آیا گنجاندن ماهی در برنامه ی غذایی (دو بار در هفته) که منبع سرشار ویتامین های گروه B، ید، آهن، روی و فلوئور است می تواند موجب مسمومیت حاصل از املاح و ویتامین ها و عوارض ناشی از آن در شخص شود؟

خوشبختانه تکرر مصرف مواد غذایی طبیعی معمولاً مسمومیت و اختلالات ناشی از انباشته شدن ویتامین ها و املاح را در انسان ایجاد نمی نماید و این موضوع، به خصوص در مورد مواد گیاهی بیشتر صدق می کند. مثلاً چنانچه در مصرف میوه ها و سبزی های تازه زیاده روی شود، هیچ نوع عارضه ی ناشی از مسمومیت ویتامینی یا مواد معدنی در انسان ایجاد نمی شود.

البته زیاده روی در مصرف برخی مواد حیوانی ممکن است موجب بروز عوارضی از قبیل افزایش چربی خون ، افزایش فشار خون و اختلالات قلبی-عروقی شود که به علت چربی اشباع موجود در مواد غذایی حیوانی می باشد. ولی مسمومیت ناشی از افزایش ویتامین (هیپرویتامینوز) یا مواد معدنی ایجاد نمی شود، مگر آن که شخص در مصرف آن ها بیش از حد زیاده روی کند.

[alef]

عوارض مصرف زیاد ویتامین های E،B وC

در مطالب قبلی در مورد اثرات زیان بار استفاده‌ ی بی‌ رویه‌ ی مکمل‌های دارویی بر سلامت انسان صحبت کردیم و به این نتیجه رسیدیم که اگر منابع دارویی مواد مغذی به مقدار زیاد و طولانی استفاده شوند، می ‌توانند مسمومیت و عوارض ناگواری ایجاد نمایند.
همچنین درمورد اختلالات ناشی از مسمومیت منابع دارویی ویتامین‌های A و D صحبت شد. در این مقاله مضرات استفاده‌ی بی ‌رویه از منابع دارویی سایر ویتامین‌ها و املاح مورد بررسی قرار می‌ گیرد.
ویتامینE


ویتامین E از دیگر ویتامین‌های محلول در چربی است. این ویتامین به ‌طور طبیعی در جوانه‌ها (غلات و حبوبات)، غلات سبوس‌ دار و روغن‌های گیاهی وجود دارد.
ویتامینE از ویتامین‌های ضروری برای انسان است و موجب سلامت و استحکام غشاهای سلولی و محافظت سلول می ‌شود. این ویتامین جزو ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان می‌ باشد و در پیشگیری از بروز سرطان و بیماری‌های قلبی- عروقی موثر می‌ باشد. اثرات ویتامینE در پیشگیری از بیماری‌های دیگری نیز به اثبات رسیده است.
مسمومیت حاصل از مصرف زیاد ویتامین E ، کمتر از سایر ویتامین‌های محلول در چربی است، زیرا بدن انسان قادر به تحمل مقادیر بالای این ویتامین است، ولی چنانچه ویتامینE در مقادیر خیلی بالا و به صورت قرص، کپسول یا فرم‌های تزریقی مصرف شود، باعث مسمویت ویتامینی در بدن می شود.
عوارض حاصل از مصرف خیلی زیاد مکمل ویتامین E :
- مانع استفاده‌ی بدن از سایر ویتامین‌های محلول در چربی می‌ شود. بنابراین ممکن است انسان در معرض کمبود سایر ویتامین‌های محلول در چربی قرار گیرد.
- با رسوب کلسیم در استخوان‌ها اختلال ایجاد می ‌کند.
- موجب اختلال در ذخیره‌ی ویتامین‌ A در کبد می شود و مقدار آن را کاهش می ‌دهد.
- می ‌تواند زمان انعقاد خون را نیز افزایش دهد.
مصرف منابع غذایی ویتامینE در حفظ سلامت انسان تأثیر مهمی دارد و چنانچه به مقدار زیاد مصرف شود، خطر مسمومیت و ایجاد عوارض و اختلالات ناشی از آن را ندارد. بنابراین بهتر است به جای مصرف منابع دارویی ویتامینE ، از منابع غذایی آن استفاده شود.

ویتامین B1


تیامین یا ویتامین B1 از ویتامین‌های محلول در آب است که در سلامت اعصاب نقش مهمی دارد و کمبود آن باعث ایجاد عوارض عصبی می ‌شود.
براساس تحقیقات، تزریق مقادیر بالای این ویتامین عوارضی از قبیل سردرد، تشنج ، ضعف عضلات، بی ‌نظمی در ریتم قلب (آریتمی قلبی) و واکنش‌های آلرژیک را ایجاد می ‌نماید. در حالی که استفاده از منابع غذایی سرشار از ویتامین B1 نه تنها در انسان عارضه‌ ای ایجاد نمی ‌کند، بلکه در حفظ سلامت و فعالیت سیستم عصبی نقش مهمی به عهده دارد.

ویتامین B3


نیاسین یا ویتامین B3 از دیگر ویتامین‌های گروه B می‌ باشد که در منابعی مانند گوشت کم‌ چرب، مرغ، ماهی، بادام‌ زمینی و مخمر یافت می ‌شود.
این ویتامین در سوخت و ساز مواد انرژی ‌زا نقش مهمی دارد. همچنین در تنفس داخل سلولی دخالت دارد.
مضرات استفاده‌ی مکرر از منابع دارویی نیاسین عبارتند از:
- عوارض آلرژیک، از قبیل گر گرفتگی
- تشدید جراحات بیماران مبتلا به زخم ‌معده
- تشدید عوارض آسم
- به جا گذاشتن اثرات سمی در کبد
- ایجاد اختلالات کبدی

ویتامین B6


یکی دیگر از ویتامین‌های گروه B، پیریدوکسین یا ویتامین B6 است که در سلامت اعصاب و نیز خون سازی موثر است.
این ویتامین در موادی مانند گوشت، غلات سبوس‌دار، سبزی‌ها و مغزها وجود دارد که با مصرف این مواد نیاز انسان به این ویتامین تامین می ‌گردد، ولیاستفاده‌ی زیاد و بی‌ رویه از منابع دارویی ویتامین B6 می ‌تواند به ایجاد عوارض عصبی همراه با اختلالات در راه رفتن، ضعف و بی ‌خوابی منجر شود.
اسید فولیک


اسید فولیک از ویتامین‌های گروه B محسوب می شود و در خون ‌سازی تأثیر مهمی دارد. اگر مکمل این ویتامین به مقدار زیاد مورد استفاده قرار گیرد، ترکیبات غیرقابل جذبی با روی تشکیل می‌ دهد، در نتیجه از جذب این عنصر جلوگیری می ‌کند و موجب دفع روی و عوارض کمبود این ماده‌ی معدنی در بدن می ‌شود.

ویتامین C


ویتامین C که مانند ویتامین ‌های گروه B در آب محلول است در سلامت انسان اثرات مهمی دارد و در حفظ مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها، استحکام بافت پیوندی، استحکام و سلامت استخوان‌ها، دندان‌ها و لثه موثراست.
این ویتامین در منابع گیاهی مانند سبزی‌ های برگ سبز و دیگر انواع سبزی مانند: گوجه ‌فرنگی، فلفل سبز، فلفل دلمه ‌ای و نیز میوه‌هایی مانند مرکبات ، توت ‌فرنگی و کیوی به مقدار قابل توجهی وجود دارد.
چون این ویتامین جزو ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان محسوب می‌ شود، در پیشگیری از سرطان موثر است.
چنانچه این ویتامین از طریق منابع غذایی جذب بدن شود، موجب حفظ سلامت انسان و افزایش مقاومت در برابر عفونت‌ها می ‌شود، ولیزیاده روی در مصرف منابع دارویی آن باعث ایجاد اختلالات گوارشی، اسهال، خطر ابتلا به سنگ اگزالات در مجاری ادراری و آدابتاسیون با مقادیر بالا (یعنی بدن به مقادیر بالای این ویتامین عادت می ‌کند و دیگر منابع غذایی پاسخگوی نیاز انسان به ویتامین C نخواهد بود) می ‌شود. برلیانت بزرگمهر- کارشناس‌ارشد تغذیه و رژیم درمانی

[alef]

عوارض مصرف زیاد ویتامین AوD

در ادامه ی مبحث "تاثیر مکمل ویتامین و املاح بر سلامت انسان" خانم برلیانت بزرگمهر(کارشناس ارشد تغذیه) مطالب بیشتری را در این باره توضیح می دهند.
ویتامین A :


چنانچه منابع حیوانی غنی از ویتامین A مانند جگر، به مقدار زیاد و مکرر مصرف شوند، می تواند موجب بروز مسمومیت حاصل از تجمع ویتامین A در کبد شود. در بعضی موارد دیده شده که مصرف زیاد و مکرر مواد حاوی کاروتنوئیدها (پیش ساز ویتامین A) مانند آب هویج ، آب گوجه فرنگی و آب سایر سبزی ها یا میوه های حاوی ویتامین A ، رنگ زرد در پوست ایجاد می نماید.
برخی از افراد تصور می کنند که مصرف این مواد موجب اختلالات کبدی و بروز یرقان در شخص می شود. این تصور صحیح نیست و مصرف منابع گیاهی ویتامین A به طور معمول هیچ گونه عارضه ای در کبد ایجاد نمی کند و رنگ زرد حاصله، ارتباطی با یرقان ندارد، بکله این زردی در پوست به علت تجمع کاروتن (که زرد رنگ است) می باشد. در این حالت، مخاط پوست زرد نمی شود، در حالی که در یرقان رنگ زرد مخاط ها علامت مشخصی است.
با قطع مصرف منابع غذایی کاروتن، زردی پوست به زودی برطرف می شود. بنابراین می توانیم بدون نگرانی از مسمومیت حاصل از تجمع ویتامین ها و مواد معدنی، از منابع غذایی سرشار از ویتامین ها و املاح استفاه کنیم و از خواص بسیار مفید و حیاتی آنها بهره ببریم.
اما چنانچه بر اثرات مکمل های دارویی مانند انواع قرص، کپسول و منابع تزریقی ویتامین ها و املاح مروری داشته باشیم، به این نتیجه می رسیم که مصرف مداوم و مکرر این مواد، عوارض و اختلالات ناشی از مسمومیت ویتامینی و مواد معدنی را در انسان ایجاد می نماید.
مصرف مکرر قرص های حاوی ویتامین A با میزان بالا می تواند موجب بروز مسمومیت ویتایمنی در بدن شود.

از عوارض مسمومیت با ویتامین A می توان تغییرات در پوست (خشک شدن و پوسته پوسته شدن)، شکنندگی ناخن ها، ریزش مو، خشکی لب ها، ترک خوردن گوشه ی دهان، خشکی بینی و چشم ها، التهاب لثه ها، بی اشتهایی، خستگی و کوفتگی، سردرد، تحریک پذیری،استفراغ در کودکان و شیرخواران را نام برد. در مادران باردار مسمومیت ، خطر نقص عضو جنین را به همراه دارد.


در حالی که مصرف منابع غذایی این ویتامین، با دارا بودن اثرات مفید در سلامت انسان از قبیل تاثیر در رشد بدن، سلامت پوست و مخاط ها، تقویت بینایی و حفظ مقاومت بدن در برابر عفونت ها و بیماری ها، باعث مسمومیت ویتامینی و عوارض ناگوار ناشی از آن نخواهد شد. به خصوص چنانچه انسان از منابع گیاهی ویتامین A از قبیل سبزی های برگ سبز(مانند اسفناج و کلم بروکلی) و سبزی های با رنگ نارنجی و نارنجی مایل به قرمز(مانند هویج، گوجه فرنگی و کدو حلوایی) و نیز میوه هایی مانند زردآلو، طالبی، انبه و هلو استفاده نماید، در معرض خطر عوارضی ناشی از مسمومیت این ویتامین قرار نخواهد گرفت.

ویتامین D :


ویتامین D نیز از دسته ی ویتامین های محلول در چربی است و مصرف بیش از حد آن، به خصوص اگر همراه با مصرف زیاد کلسیم باشد، می تواند به مسمومیت منجر شود.
استفاده از قرص و آمپول ویتامین D با میزان بالا و به طور مکرر، می تواند عوارضی از قبیل رسوب کلسیم در بافت های نرم مانند کلیه ها، ریه ها، قلب و گوش ایجاد نماید که در کلیه ها موجب بروز سنگ کلیه، در ریه ها و قلب باعث عوارض ریوی و قلبی، و در گوش به اختلالات شنوایی و کری منجر می شود. همچنین عوارض دیگری مانند سردرد، تهوع، استفراغ، ضعف، تشنگی زیاد، افزایش حجم ادرار، یبوست، تاخیر در رشد در شیرخواران ، اختلالات گوارشی و شکنندگی استخوان ایجاد می شود.
با توجه مختصری درمی یابیم که با وجود آن که ویتامین D برای سلامت انسان بسیار ضروری است و تاثیر مهمی در رشد و استحکام استخوان ها و دندان ها دارد و نیز کمبود آن موجب بروز راشیتیسم، نرمی استخوان در بزرگسالان و پوکی استخوان به خصوص در سالمندان می شود، ولی استفاده ی نا به جا و بیش از حد لازم این ویتامین می تواند اختلالات مهم و ناگواری بر سلامت انسان به جای گذارد و انسان را در معرض عوارض فراوانی قرار دهد. منبع:پایگاه شفا

[alef]

ویتامین ث، ویتامین سلامت

ویتامین C یا آسكوربیك اسید یك ویتامین محلول در آب است كه برای رشد و عملكرد طبیعی بدن لازم است.
وقتی به سرماخوردگی مبتلا می ‌شوید، خوردن چه ماده ی مغذی را بهترین راه درمان می ‌دانید؟ به طور قطع، ویتامین C.
اغلب خوردن قرص جوشان و مركبات در كنار هم، از مهمترین اقداماتی به حساب می ‌آیند كه هر بیمار سرما خورده‌ای به آنها دست می ‌زند.

به طور كلی، ویتامین‌ها از جمله مواد مغذی هستند كه بدن برای رشد، سلامت و حفظ عملكرد طبیعی خود به آنها احتیاج دارد. لازم به ذكر است كه بدن به تنهایی قادر به ساخت این مواد نبوده و لازم است از طریق مواد غذایی و یا از طریق مكمل‌های غذایی- دارویی نیاز خود را تامین كند.
كمی ‌تعریف از ...

همان طور كه گفتیم، ویتامین‌ها تركیباتی هستند كه در گیاهان و بدن حیوانات یافت می ‌شوند. بدن شما از این مواد استفاده می‌ كند تا‌ ‌سالم بماند و بسیاری از عملكردهای طبیعی خود را به درستی انجام دهد. ویتامین‌ها برای بسیاری از فرآیند‌های بیولوژیك بدن لازمند كه از جمله ی آنها می‌ توان به رشد، هضم غذاها و عملكرد عصبی اشاره كرد. آنها به دو دسته ی كاملاً متفاوت تقسیم می‌ شوند: اول ویتامین‌های محلول در چربی و دوم ویتامین‌های محلول در آب.
اگر بخواهیم كمی ‌درباره ی خواص این دو گروه صحبت كنیم باید بگوییم كه ویتامین‌های محلول در آب به آسانی توسط بدن جذب می ‌شوند. ولی بدن برای جذب ویتامین‌های محلول در چربی از اسیدهای صفراوی استفاده می ‌كند.
جور کردن ویتامین ها



بهترین راه برای تأمین این ویتامین‌ها، خوردن مواد غذایی است. بیشتر مردم به مقادیر اضافی ویتامین و مواد معدنی احتیاج دارند. بهتر است از مصرف بیش از اندازه ی آن بدون تجویز پزشك خود داری شود، اما در شرایطی كه این مواد از طریق مواد غذایی به بدن شما نمی ‌رسند، لازم است، این مواد را از طریق مكمل‌های دارویی به بدن خود برسانید. مكمل‌های غذایی دارویی به تنهایی جایگزین مواد غذایی نیستند و همه ی فواید مواد غذایی را هم ندارند، بلكه به عنوان مكمل وعده ی غذایی كه می ‌خوریم،در تأمین نیاز بدن مفید می‌ باشند.
حتماً می ‌پرسید چه كسانی به مكمل‌های غذایی - دارویی احتیاج دارند؟
باید در جوابتان بگوییم كه همه ی افرادی كه به دلایل مختلف قادر به تأمین مواد مغذی مورد نیاز بدن خود از طریق مواد غذایی نباشند، مثلاً كسانی كه وعده‌های غذایی كامل نداشته یا همه ی مواد مورد نیازشان در یك وعده ی غذایی وجود ندارد، به مكمل‌های غذایی دارویی احتیاج دارند.
به طور كلی، زنان باردار و افراد سالمند به مقادیر بیشتری از این مواد مغذی نیازمندند. اما باید از مصرف بیش از اندازه ی آنها دوری كرد و همیشه به رعایت اعتدال پایبند بود. گاه دریافت مقادیر بیش از حد ویتامین می‌ تواند به بروز عوارض ناخواسته منجر شود. بهتر است پیش از مصرف هر گونه مكمل غذایی یا دارویی با پزشك معالج و یا دكتر داروساز مشورت كنید.
شهرت ویتامین C

ویتامین C یا آسكوربیك اسید یك ویتامین محلول در آب است كه برای رشد و عملكرد طبیعی بدن لازم است. این ویتامین در تشكیل كلاژن نقش دارد. كلاژن یك نوع پروتئین است كه در تشكیل پوست، تاندون‌ها، رباط‌ها، عروق خونی و نیز در ترمیم بافت‌ها شركت می‌ كند. این ماده ی مغذی، یكی از مهمترین آنتی اكسیدان‌های مورد نیاز بدن است.

همان طور كه بارها و بارها گفته‌ایم : آنتی اكسیدان‌ها از بدن در برابر اثرات مخرب رادیكال‌های آزاد حفاظت می‌ كنند. با گذشت زمان، تولید رادیكال‌های آزاد منجر به بروز انواع سرطان، بیماری‌های قلبی و مشكلات التهابی از جمله آرتریت می ‌شود. به علاوه این تركیبات، به كاهش اثرات مضر مواد شیمیایی سمی ‌و سایر آلوده كننده‌ها از جمله دود سیگار كمك می ‌كنند.
جالب است بدانید كه مطالعات انجام شده در دانشگاه كمبریج نشان داده است، وجود 20 میلی مول بر لیتر ویتامین C در پلاسمای خون به میزان 13 درصد احتمال بروز اختلالات تنفسی در افراد سیگاری را كاهش می ‌دهد. حتی محققان ژاپنی در مطالعه‌ای كه بر روی 2 هزار مرد و زن به انجام رسانیده‌اند، دریافته‌اند كه مصرف بالای این ویتامین با بهبود جریان خون در رگ‌ها از بروز سكته حتی در افرادی كه سابقه هم دارند، جلوگیری می ‌كند.
در كل، مقادیر بالای این ویتامین در پیشگیری از سرما خوردگی، درمان آسم و سرعت التیام زخم‌ها مفید است. همچنین ویتامین C در كاهش خطر بروز بیماری‌هایی چون آب مروارید، انواع سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی - عروقی، تصلب شرائین یا آترواسكروزیس مؤثر است.
نبود این ویتامین

حتماً حالا با این سؤال روبه رو شده اید كه چه مواقعی بدن به مقادیر بالاتری از ویتامینC نیاز دارد؟ باید بگوییم كه در صورت وجود بیماری های مزمن، مشكلات عروقی عفونت، وجود زخم، سوختگی، سرماخوردگی و سایر بیماری های ویروسی آثار كمبود این ویتامین نمایان می ‌شود و به دنبال آن عوارض ناشی از این فقدان روز به روز گسترش پیدا می‌ كند.
این عوارض عبارتند از: خشكی و شكنندگی موها ، التهاب لثه، خون ‌ریزی از آنها خشك و فلس فلس شدن پوست، كاهش سرعت التیام زخم‌ها، خون مردگی آسان، خون ریزی بینی ، درد و التهاب مفاصل، كاهش قدرت غلبه بر عفونت و نیز افزایش وزن به دلیل كاهش سرعت سوخت و ساز بدن.
حتماً نام اسكوربوت را شنیده اید؟ این بیماری نوع شدت یافته كمبود ویتامین C است كه با علایمی ‌نظیر نرم و اسفنجی شدن لثه‌ها، شل شدن دندان‌ها، كم خونی، خون ریزی زیرجلدی و كبودی پوست تشخیص داده می ‌شود.
گذشته از تمامی ‌این موارد به خاطر داشته باشید كه بدن ما قادر به ساخت و ذخیره ی ویتامین C نیست پس لازم است كه نیاز روزانه بدن از طریق مصرف مواد غذایی (انواع مركبات و كلم) و یا مكمل‌های غذایی - دارویی حاوی این ویتامین، تأمین شود.
اگر مكمل خور هستید


از آنجا كه ویتامین C، یك ویتامین محلول در آب است، مسمومیت با آن نادر است، زیرا مقادیر اضافی آن به راحتی از طریق ادرار از بدن خارج می ‌شود. مقادیر بیشتر از 2هزار میلی گرم در روز این ماده مغذی توصیه نمی ‌شود. چون این مقادیر می ‌تواند به ایجاد تهوع، درد شكمی ‌و اسهال منجر شود.
چه مكمل هایی بهتر است؟

از آنجا كه معمولا در فرمولاسیون قرص‌های جویدنی ویتامین C برای كاهش طعم ترش آن (اسید اسكوربیك) از شیرین ‌كننده‌هایی نظیر شكر و یا سدیم ساخارین استفاده می ‌شود، در انواع جدیدتر این نوع قرص‌ها از سدیم آسكوربات استفاده شده است كه در نتیجه علاوه بر كاهش طعم ترش و اسیدی آن، عوارض ناشی از وجود شیرین‌ كننده‌ها از جمله چاقی كاهش پیدا كرده، در ضمن به دلیل كاهش خاصیت اسیدی، از عوارض گوارشی آن نیز كاسته شده است.‌
دكتر ربابه شیخ‌الا‌سلا‌م
متخصص اپیدمیولوژی تغذیه

[alef]

نقش ویتامین ها در بهداشت پوست ۱






در دهه گذشته طیف وسیعی از محصولات بهداشتی و زیبایی پوست که حاوی ویتامین های مختلف هستند تولید شده است . هدف از استفاده این مواد ، بهبود ظاهر و زیبایی و حتی حفظ سلامتی پوست است .
نیاز برای رسیدن به نتایج قابل مشاهده و واقعی در پوست بر اثر استفاده از این مواد ، سبب شده تا این صنعت رشد قابل ملاحظه ای پیدا کند .


ویتامین ها چه هستند ؟

ویتامین ها مواد مغذی مورد نیاز انسان هستند که از طریق غذا وارد بدن انسان می شوند و برای حفظ سلامتی انسان ضروری هستند . چنین به نظر می رسد که استفاده از ویتامین ها به صورت موضعی برای پوست لازم است چون پوست شدیدا ً در معرض عوامل آسیب پذیری چون نور خورشید است . یکی از مهم ترین اثرات مفید ویتامین ها خاصیت ضد اکسیده شدن آن می باشد که برای جلوگیری از پیری مفید است . از طرف دیگر ویتامین ها می توانند باعث تحریک کلاژن سازی شوند و لایه شاخی پوست را نرم تر نمایند و از تیره شدن پوست جلوگیری کنند .


ما در نظر داریم در این مبحث به ذکر خواص تعدادی از ویتامینها بپردازیم :



ویتامینA
سال ها از ویتامینAدر مواد آرایشی – بهداشتی استفاده می کردند اما در سال 1984 توسط « کلیگ من » اثرات جوان کننده ترتینوئین که یکی از مشتقات ویتامینAاست ، شرح داده شد. اثرات مفید ترتینوئین در تمام مقالات به اثبات رسیده است . اثرات بیولوژیکی این ماده سبب شده که این ویتامین به عنوان دارو شناخته شود و استفاده از آن در مواد آرایشی بهداشتی ممنوع و فقط با تجویز پزشک مصرف شود . رتینول یکی دیگر از مشتقات ویتامینA است که توسط صنایع آرایشی – بهداشتی به مواد آرایشی اضافه شده و سبب افزایش ضخامت لایه شاخی پوست و در نتیجه سبب رفع چین های صورت می شود .

ویتامین

C



ویتامینC نیز در آب ، محلول است و در میوه ها و سبزیجات تازه وجود دارد . این ویتامین اثر مهم ضد اکسیدکنندگی دارد و سبب تولید کلاژن می شود . این ویتامین به مواد آرایشی – بهداشتی اضافه می شود زیرا خاصیت ضد اکسیدکنندگی آن سبب رفع لکه های پوست و جلوگیری از پیری زودرس می شود و از طرف دیگر تولید ویتامینE را افزایش می دهد . این ویتامین سبب کاهش قرمزی پوست ناشی از آفتاب و نیز کاهش عوارض آفتاب سوختگی می شود . اثر ضد التهابی این ویتامین تأثیر مفیدی در درمان بیماری هایی چون اگزما و سپوریازیس دارد .

[alef]

نقش ویتامین ها در بهداشت پوست ۲

... ویتامینE

این ویتامین در چربی محلول است و در دانه های روغنی خشکبار و بسیاری از روغن ها یافت می شود . سال ها است که این ویتامین را به عنوان داروی ضد پیری می شناسند و در موارد آرایشی – بهداشتی استفاده می کنند . کاهش قرمزی ناشی از نور خورشید ، کاهش ورم آفتاب سوختگی از اثرات مفید آن است و کاهش قابل ملاحظه چین و چروک پوست در اثر استفاده موضعی آن ثابت شده است .

ویتامینK



این ویتامین در روده انسان تولید می شود و تولید آن نیاز به مصرف سبزیجات تازه دارد . این ویتامین برای انعقاد خون ضروری است اما استفاده از موارد موضعی آن در کاهش خون مردگی ناشی از ضربات و نور خورشید موثر است . این ویتامین همچنین در کاهش تیرگی زیر پلک که علت عروقی دارد نیز موثر می باشد .

نتیجه گیری :
اثرات مفید ویتامین ها در مواد آرایشی – بهداشتی ثابت شده است ، اما همانگونه که ذکر شد بعضی از اقلام این ویتامین ها دارو می باشند و چون استفاده غلط از آن ها سبب التهاب پوست می شود نحوه استفاده از آن باید توسط پزشک تجویز شود . هم چنین شکل های ساختمانی مختلفی از این ویتامین ها در صنایع آرایشی- بهداشتی استفاده می شود که ممکن است با شکل خوراکی آن تفاوت داشته باشد . بنابراین استفاده خودسرانه این ویتامین ها به صورت موضعی توصیه نمی شود ، مثلاً ممکن است حل کردن قرص خوراکی ویتامینC در آب و زدن آن به صورت ، نه تنها هیچ فایده ای نداشته بلکه به علت وجود مواد دیگری در آن قرص ها سبب ایجاد حساسیت شود . میوه های مختلف نیز در حالیکه دارای ویتامین های گوناگون هستند ، حاوی ترکیباتی می باشند که می توانند ایجاد حساسیت های پوستی کنند . بنابراین استفاده موضعی از عصاره میوه ها و یا حتی خود میوه ها اصلاً توصیه نمی شود . در عین حال مصرف خوراکی انواع میوه ها ، سبزیجات تازه و خشکبار می تواند در حفظ سلامتی پوست و نیز جلوگیری از بروز لکه های صورت و بدن پیشگیری از پیری زودرس موثر باشد.
منبع:پایگاه شفا

[alef]

تغذیه و تندرستی


ویتامینها و املاح (1)
" چگونه ویتامینها را دسته بندی می کنیم ؟ "

- ویتامین به چه معناست ؟ به دلیل اینکه تصور می شد ویتامینهای اولیه ای که کشف شدند از جنس آمین (Amin) هستند ویک ماده حیاتی (vital ) می باشند آنها را (vital amin) یا ویتامین نام نهادند .
ویتامینها کلا موادی هستند که در بدن به میزان کم موجود می باشند و در غذاها به میزانهای متفاوت وجود دارند . ویتامینها برای عملکرد طبیعی بدن ضروری اند و کمبود آنها موجب بروز بعضی عوارض وگاهی بیماری می شود . نامگذاری ویتامینها که 13 خانواده هستند باحروف الفبا صورت می گیرد .
ویتامینهای محلول در چربی : ویتامین A، ویتامینD ، ویتامینE و ویتامینK هستند و ویتامینهای محلول در آب : ویتامین های خانوادهB و ویتامینCهستند .
این تقسیم بندی اولیه بدلیل تفاوت در جذب ، عملکرد و ذخیره آنها در بدن و بر اساس قابلیت حل شدن در آب یا چربی می باشد . با پیگیری مطالبی که درآینده ، درباره ویتامینها ارائه خواهد شد ، اطلاعات بیشتری راجع به انواع آنها بدست خواهید آورد . ویتامینها و املاح (2 )

" چرا دانستن اطلاعات کافی در مورد ویتامینها امری ضروری است ؟ "





با سلام دوباره ، در مطالب قبلی اطلاعات اولیه ای راجع به ویتامینها بدست آوردید . افزایش اطلاعات در این رابطه به شما کمک می کند تا بدانید آنچه مصرف می کنید چه فوائدی دارد . مثلا خیلی مهم است که بدانیم میوه ای که مصرف می کنیم محتوی کدامیک از ویتامینهای ضروری بدن ماست و یا بدن ما به چه میزان از یک ویتامین خاص نیاز دارد ؟ یا اینکه شعارهای به کاررفته در تبلیغ مواد خوراکی چقدر با حقیقت تطابق دارد ؟
اگر یک عارضه خاص در شما ظاهر شد مثلا اگر گوشه لب شما زخمی پدید آمد ، دلیل آن چیست ؟ آیا می تواند در اثر کمبود یک ویتامین باشد ؟ راحت تر خواهد بوداگر ما با اطلاعاتی که در رابطه با ویتامینها بدست آورده ایم خودمان را درمان کنیم تا اینکه به یک پزشک مراجعه کرده و او با تجویز داروهای متفاوت درصدد حل مشکل ما برآید . گاهی یک مادر با دقتی که در کودک خود دارد و با اطلاعات ذهنی خود به راحتی می تواند وجود یک عارضه را در کودک خود حس کند ، آنرا با یک متخصص در میان بگذارد و یا حتی خودش با توجه به اطلاعاتی که کسب کرده ، آنرا درمان کند .
کمبود یک ویتامین مساله ساده ای به نظر می رسد ، زیرا راه درمان آن ، غذا است که ما هر روز با آن در تماس هستیم ، ولی گاهی عواقب جبران ناپذیری در پی دارد ، می توان از آن جمله کوری در اثر کمبود ویتامینA را نام برد . ما می خواهیم با یک ارتباط صمیمی ، اطلاعاتی در این رابطه در اختیار شما خواننده محترم بگذاریم تا آرامش خیال شما را فراهم سازد . پس منتظر مطالب دنباله دار ما در زمینه ویتامینهاباشید .

[alef]

ساختمان مو
یک شاخه مو شامل: شفت مو(قسمتی که از پوست خارج شده و قابل رویت است)
ریشه مو (قسمتی که زیر پوست قرار گرفته) و
فولیکول مو (مسیری لوله مانند در ناحیه درم که ریشه مو در آنجا رشد می کند) می باشد.
در انتهای فولیکول ناحیه ای برجسته است به نام با لب که پیگمان رنگی ملانین در آن تولید می شود در موهای مشکی این قسمت سیاه بوده و در موهای روشن و سفیدبی رنگ می باشد.
قسمت انتهای بالب دارای یک فرورفتگی است و بافت پیوندی که از درم به این قسمت وارد شده درمال پاپیلا نامیده میشود .درمال پاپیلا توسط مویرگهای خونی تغذیه میشودومسئول تولید موی جدید میباشند.
ترکیب اصلی مو یک پروتئین ساختمانی قوی به نام کراتین می باشد این پروتئین در ناخن و سطح خارجی پوست هم وجود دارد.
هر شاخه مو از سه لایه تشکیل شده:
1) داخلی ترین لایه مدولا نامیده میشودو فقط در موهای ضخیم وجود دارد این لایه نور را به خوبی منعکس میکند و باعث میشودرنگ مو درآفتاب نسبت به سایه متفاوت باشد.
2) لایه میانی کورتکس نامیده میشود و لایه ای است که استحکام و رنگ و حالت مو رامشخص میکند.
3 ) خارجی ترین لایه کوتیکول نامیده میشودو این لایه نازک و بدون رنگ می باشد و نقش آن محافظت از لایه ضخیم و ملانین دار کورتکس می باشد.

آناتومی فولیکول مو
وقتی دقیق به پوست سر نگاه کنیم متوجه می شویم موها انفرادی رشد نمی کنند . آنها
در گروه های یک ، دو ، سه ، چهار تایی از سطح پوست خارج می شوند. ریشه های این
دسته های مو توسط یک غشاء ظریف احاطه می شوند و مانند واحدهای مجزا از هم، در پوست سر توزیع میشوند که به هر کدام یک واحد فولیکولی گفته می شود.موها در هر واحد فولیکولی در سطح پوست کاملا نز دیک یکدیگر و هر چه در درم پایین میروند از یکدیگر فاصله میگیرند.
هر واحد شامل ریشه های موی نزد یک به یکدیگر، غدد چربی کوچک، رگهای خونی
تغذیه کننده و رشته های عصبی می باشد. این واحدهای فولیکولی 1 تا 5/1 میلی متر از.
یکدیگر فاصله دارند.
در حالتی که دو واحد فولیکولی خیلی نزدیک هم باشند مجموع آن دو واحد، فولیکولار گروپ نامیده
میشود.

[alef]

انواع ریزش موی زنان
ریزش مو در خانمها بیشتر از مردان دارای تغییرات دوره ای است به عنوان مثال در فصل خاصی ریزش موی آنها شدید شده و هر سال این روند تکرار می شود و یا بعد از زایمان و بعد از یائسگی موی زیادی از دست می دهند حجم موی زنان معمولا با افزایش سن کم می شود یا بعضی افراد از نظر ژنتیکی موهای نازک و کم پشتی دارندو از زمان کودکی کم مو بودند این موارد کاملا طبیعی بوده و احتیاج به درمان خاصی ندارد البته در صورتی که مشکل روانی برای فرد ایجاد کند درمانهای قابل دسترسی موجود می باشد. در مقابل شرایطی وجود دارند که عوامل دیگری مثل بیماری ، تغییرات هورمونهای داخلی و مصرف تعدادی از داروها و فاکتورهای محیطی و ژنتیکی باعث ریزش موی کامل می شوند این موارد به درمان دارویی نیاز داشته وحتما از طرف بیمار باید جدی گرفته شود.
به نظربسیاری از مردم طاسی مختص مردان می باشد و خانم ها موهایشان را از دست نمی دهند اما حقیقت چیز دیگری است میلیونها زن در دنیا از طاسی زنانه رنج میبرند و سالیانه به تعداد آنها افزوده می شود. وراثت عامل پر قدرت در طاسی زنان می باشد یک زن ازهر چهار زن این نوع طاسی را تجربه میکنند.
بعضی از زنان در مورد از دست دادن موی خود با هیچ کس صحبتی نمی کنندزیرا به تصور آنها ریزش مو و طاسی فقط مختص آقایان است و برای خانمها کاملا غیر طبیعی است بنابر این از نظر روحی بسیار آشفته می شوند و احساس اضطراب شدید، کاهش جذابیت ،کیفیت زندگی آنها را تهدید می کند.اگر از دست دادن مو تا این حد باعث مشکلات روانی شود، خانواده ، دوستان و پزشک خانوادگی آن فرد بایستی تا حد ممکن به او کمک کنند .
انواع ریزش موی زنان
1- ریزش موی منتشر diffuse pattern

معمول ترین ریزش مو در خانمها طاسی منتشر می باشد.در بیشتر موارد علت این نوع ریزش ژنتیکی می باشد البته بیماریها و داروهای خاصی هم می توانند باعث ریزش منتشرشوند در این نوع طاسی موها در ناحیه وسیعی از سر نازک شده و تراکم آن کم میشود البته معمولا خط موی پیشانی باقی می ماند.

الف) طاسی ژنتیکی زنان
طاسی ارثی در خانمها آندروژنتیک هم نامیده میشودو ژن آن از پدر و مادر منتقل شده و به صورت اتوزومال مغلوب ظاهر می شود. موها از پشت خط موی فرونتال شروع به نازک شدن کرده و به سمت پایین پشت و کناره سرکشیده میشود معمولا در سنین 40 تا 50 ظاهر می شود و در مواردی هم در سن 20 سالگی اتفاق میافتد.خوشبختانه در اکثر موارد خط موی فرونتال حفظ شده و مانند مردان عقب رفتن موهای پیشانی ایجاد نمی شودشواهد نشان داده در افرادی که از نظر ارثی مستعد طاسی هستند مصرف قرص های ضد بارداری سن شروع ریزش موی آنها را پایین آورده و زودتر دچار طاسی میشوند بنابراین در افرادی که سابقه خانوادگی طاسی زنانه دارند بهتر است این قرص را مصرف نکنند. اگرخانمی به این نوع ریزش مو مبتلا شد بایستی تمام علتهای موثر در ریزش مو ( انواع بیماریها ، مشکلات هورمونی ، کم خونی، استرس ...) بررسی شوند درصورتی که هیچ گونه مشکل داخلی وجود نداشت تشخیص اصلی ریزش موی ارثی می باشد.

نقش تستوسترون در طاسی ژنتیکی زنان چیست؟
مقداری هورمون مردانه تستوسترون در بدن زنان وجود دارد در سلولهای خاصی از بدن هورمون تستوسترون به هورمون قوی تر دی هیدرو تستسترون(DHT) تبدیل میشود البته این کار توسط آنزیم 5- آلفا ردوکتاز انجام می شود .در درمال پاپیلای فولیکول مو گیرنده های زیادی برای هورمون DHT وجود دارد و این هورمون از طریق کوتاه کردن سیکل رشد مو باعث میشود موی ضخیم در فولیکولهای حساس موی سر به موی کرکی و نازک تبدیل شود در واقع یک فولیکول قبل از رسیدن به مرحله آخر رشد به طور زودرس وارد فاز استرحت شده و رشد بیشتر آن متوقف میشود بابراین موهای درآمده نازک تر به نظر میرسند تا اینکه دیگر مویی از آن فولیکول رشد نمی کند.

ب) بیماریها و شرایط خاصی که باعث ریزش موی منتشر در زنان میشود
بعد از زایمان، بعد از یائسگی، بیماری تخمدان پلی کیستیک، بیماری تیروئید، بیماریهای اتوایمیون
بعد از یائسگی به دلیل کاهش استروژن ریزش مو افزایش می یابد. در خانمها هورمون استروژن یک اثر
محا فظتی قوی بر مو و پوست دارد.

تغذیه نامناسب
بعد از مدتی تغذیه نامناسب بدن با کمبود ویتامین ، کم خونی،کمبود پروتئین و کالری، کمبود روی و اسیدهای چرب ضروری، مواجه شده و هر کدام از این کمبودها میتوانند باعث ریزش شدید مو شوند.البته اثر آنها موقت بوده و در صورتی که کمبودها اصلاح شوند ریزش مو طبیعی میشود. خانمهایی که خونریزیهای ماهیانه شدید دارند در معرض کمبود آهن می باشند و در صورتی که این کمبود توسط تست آزمایشگاهی تشخیص داده شد حتما بایستی به دنبال درمان آن باشند زیرا می تواند یک عامل پر قدرت در ریزش موی خانمها باشد. همچنین افزایش ویتامین آ در بدن,می تواند باعث ریزش مو شود.


تلوژن افلوویوم یا ریزش با تاخیر ناشی از استرس و دارو
تعداد نسبتا زیادی از داروها میتواند باعث پدیده تلوژن افلوویوم شود البته این ریزش موقتی است و با قطع شدن مصرف دارو مشکل بر طرف می شود.
1-داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین و هپارین
2- داروهای ضد تشنج دیلانتین
3- داروهای ضد نقرس کولشیسین و آلوپورینول
4- ضد فشار خون به خصوص بتا بلوکر
5- ضد التهاب پردنیزولون
6- پایین آورنده کلسترول
7- ضد افسردگی لیتیوم
8- شیمی درمانی
9- ضد بارداری
10- مصرف زیاد ویتامین آ
11- داروهای لاغری و کوکائین


2- ریزش مو با طرح مردانه در زنان
در این نوع ریزش مو مانند مردان عقب رفتن خط موی پیشانی و خالی شدن وسط سر دیده می شود.
در این زنان موها در جلو و وسط سر نازک شده در حالی که در ناحیه پشت و کناره ها موها ضخیم و پر تراکم می با شد.
اگر این نوع ریزش مو در اثر افزایش غیر طبیعی سطح هورمون مردانه باشددر صورتی که این افزایش با تست آزمایشگاهی مشخص شد مصرف داروهای آنتی آندروژن و محلول موضعی مینوکسیدیل تا حد زیادی از ریزش بیشتر جلوگیری می کند. این زنان به دلیل داشتن موهای خوب و پر تراکم در ناحیه پشت سر کاندید مناسبی برای جراحی پیوند مو می باشند.

3- ریزش موی منطقه ای
شایع ترین عواملی که می توانند باعث ریزش مو در یک قسمت سر شود:
1- Alopecia areata (آلو پسیا آراتا): در این حالت قسمتی از موها به صورت گرد و سکه مانند به طور ناگهانی دچار ریزش می شوند.به ندرت، ممکن است تمام سر و حتی ابرو ومژه هم مبتلا شوند. این نوع ریزش منطقه ای با درمان های دارویی برطرف میشوند و انجام پیوند مو در این نوع ریزش صحیح نیست.
2- Traction Alopecia (آلو پسیا ناشی از کشش): در صورتی که موها آرایش خاصی داشته باشند که از ناحیه شقیقه ها و جلوی پیشانی به طور مرتب تحت کشش باشند باعث از بین رفتن فولیکولها دراین ناحیه شد ه این نوع ریزش به خوبی به وسیله جراحی پیوند مو اصلاح می شود.
3- Trichotillomania (تریکو تیلومانیا): یک نوع اختلال روانی است و بیشتر در زنان جوان دیده می شود. فرد موهای خود را به دور انگشت پیچیده و با کشش محکم آنها را می کند.
دیده می شود. فرد موهای خود را به دور انگشت پیچیده و با کشش محکم آنها را می کند.
4- Face lift and brow lift procedures: در جراحی کشیدن صورت و بالا بردن ابروها نزدیک ناحیه برش جراحی یا در خط پیشانی ناحیه شقیقه ها موها از بین می روند این افراد کاندید خوبی برای جراحی پیوند مو می باشند.
5- Tinea Capitis: یک نوع عفونت قارچی در سر می باشد و باعث ایجاد تکه های قرمز بدون مو یا همراه با موهای شکسته می شود.
درمان
با توجه به علتهای متفاوت ریزش مو اولین و مهمترین قدم در درمان آن تشخیص دقیق علت می باشد. در مواردی که بیماری یا اختلال هورمونی و یا کمبود تغذیه عامل ریزش مو باشند بایستی به دنبال درمان کامل علت زمینه ای باشیم.
به دنبال پیشرفت علم و دست یابی به تکنیک های جدید جراحی این امکان برای زنان وجود دارد که بتوانند دوباره به موهای زیبا از دست رفته خود برسند روش فولیکولار یونیت جدیدترین تکنیک در پیوند مو میباشد باعث ایجاد یک خط موی کاملا طبیعی می شود و با این روش زیبا ترین نتایج را در بیماران میتوان دید به طوری که بقیه افراد قادر به تشخیص آن نخواهند بود.
این جراحی به صورت سرپایی با بیحسی موضعی انجام می شود در این عمل یک نوار باریک از ناحیه پشت سر برداشته شده و به واحدهای فولیکولی تقسیم شده و در قسمت جلوی سر کاشته می شود . افرادی که موهای پشت سرشان از تراکم بالایی برخوردار باشد کاندید خوب برای این جراحی می باشند.

چه زنانی می توانند بهترین کاندید پیوند مو باشند؟
1- زنانی با ریزش موی طرح مردانه : در این افراد به دنبال سطح بالای هورمون آندروژن ناحیه پیشانی و یا همراه با فرق سردچار ریزش شده و در قسمت پشت سر تراکم خوبی دارند. به دنبال درمان هورمونی برای ترمیم موهای ریخته شده میتوانند از پیوند مو استفاده کنند.
2- زنانی با ریزش منطقه ای ناشی از کشیدن موها و یا بعد از جراحی کشش صورت و بالا بردن ابرو
3- زنانی که دارای طاسی ژنتیکی منتشر می باشند معمولا در ناحیه پشت سر تراکم خیلی بالایی ندارند
البته این افراد می توانند پیوند مو انجام دهند وبا انجام پیوند تراکم مو در قسمت جلوی سرشان افزایش یافته و ظاهر زیبا تری پیدا می کنند ولی بایستی توقع و انتظارات آنها از جراحی واقع بینانه باشد و بعد از جراحی منتظر یک تراکم بسیار بالا نباشند.
منبع:پايگاه شفا