بازگشت پرنده هاى منقرض شده!
نتايج يك گزارش جديد نشان مى دهد برخى پرنده ها كه تصور مى شد نسل شان منقرض شده، هنوز در قيد حيات اند و به پرواز در آسمان ها ادامه مى دهند. بسيارى از پرنده ها كه گمان مى رفت دوران شان به پايان رسيده و ديگر صاحب حيات نيستند، از نو كشف و رؤيت شده اند و حالا اين اميد وجود دارد كه ساير پرنده هاى گمشده نيز دوباره در آسمان ها ديده شوند.
گزارش تازه اى كه در اين زمينه در نشريات انگليس به چاپ رسيده حاوى نام هاى متعددى از پرندگان است كه بشر اعتراف مى كند به اشتباه فكر مى كرده است نژادشان رو به انقراض رفته و ديگر در آسمانهاى كره خاكى به پرواز درنمى آيند. نايجل كولا يكى از كارشناسان «بردلايف اينترنشنال»، سازمانى ويژه حفظ و بررسى محيط زيست مى گويد: «درس حقيقى و سريعى كه از مسائل و رويدادهاى اخير مى گيريم اين است كه اين نسل از پرنده ها منقرض نشده بودند و همچنان زندگى مى كرده اند و اين ما بوديم كه به اندازه كافى در موضوع تحقيق و بررسى نكرده بوديم. هميشه تصور ما اين است كه دنيا را به اندازه كافى ارزيابى كرده ايم اما اينطور نيست. بله، ما باورمان اين است كه از همه چيز مطلعيم اما چنين نيست.»
مدارك محكم
يكى از جالب ترين كشف ها و مشاهده ها در اين زمينه به بازبينى نوعى داركوب با نوك عاج مانند مربوط مى شود كه به گمان دانشمندان از ۶۰سال پيش به اين سو منقرض شده بود، اما اين پرنده چندى پيش در بخش كوچك و دورافتاده اى از ايالت اركانزاس آمريكا رؤيت شده است. در برخى موارد هنوز دانشمندان مشاهدات تازه را رد مى كنند و بر باورهاى قبلى شان پاى مى فشرند اما در برخى موارد ديگر يافته ها و مشاهدات به قدرى قوى و خدشه ناپذيرند كه چاره اى جز تأييد آن وجود ندارد.
اين مشاهدات و نتايج آن به دو دسته اصلى و اساسى تقسيم مى شوند. يكى پرنده هايى كه گفته مى شد منقرض شده اند و ديگر وجود ندارند ولى از نو ديده شده اند، دوم به پرنده هايى كه چند دهه مشاهده نشده بودندو مسير خانه و زندگى شان از نظر متخصصان ناپيدا بود، ولى لزوماً منقرض شده به حساب نمى آمدند، مشاهدات اخير كه نتايج آن طى يك گزارش جديد علمى در انگليس و همچنين آمريكا منتشر شده، چيزى خلاف اين را نشان مى دهد.
بازگشت مرغ توفان
يكى از تكان دهنده ترين مشاهدات اخير به كشف دوباره مرغ توفان نيوزيلندى مربوط مى شود كه اول بار در سال۲۰۰۳ صورت گرفت. سالها بود كه گمان مى شد اين تيره از بين رفته و ديگر در قيد حيات نيست و فقط از روى فسيل هاى به جاى مانده از قرن نوزدهم شناسايى و پى به وجودش برده شده بود. اما تعدادى از پرنده شناسان اين پرنده هاى سياه و سفيد را به چشم خود در جزيره شمالى نيوزيلند ديده اند كه شروع اين مشاهده جديد از ۲۰۰۳ به بعد بوده است.
در همان سال يك نوع بلبل پا بلند كه از ۱۸۹۴ به بعد مشاهده نشده و تصور انقراض خود را به وجود آورده بود، از نو در كوههاى فيجى مشاهده و مشخص شد كه طى اين مدت دور از چشم «انسان سطحى بين» مى زيسته است و اصلاً از صحنه حيات خارج نشده بود و باز ثابت شد كه بى حوصله بودن بشر و تحقيق نكردن او به اندازه كافى دليل اصلى قطع اميد از اين تيره جانوران بوده است.
سال پيش نيز گونه اى از كفترهاى هندى كه صداى پر از خشى دارندو ۶۰سال مشاهده نشده بودند، دوباره در كوههاى هيمالياى هند رؤيت گشتند. اما در ميان تمام انواعى كه نام شان آمد، بيش از همه كشف مجدد داركوب مجهز به نوك هاى عاجى هيجان ايجاد كرده است. اين پرنده اى است نسبتاً بزرگ كه گمان مى رفت اسير و تسليم پيشرفت وعلم و غيرقابل زيست شدن محيط زندگى اش شده باشد اما خلاف اين به اثبات رسيده است. به واقع كارشناسان با تنبلى در تعقيب صحيح و كامل اين جانور و پى نبردن به مسير حركت و زندگى او، اين باور غلط را در سطح جهان به وجود آورده بودند.
باورهاى سست
كريس هيلز يك برنامه ريز شاغل در شركت حفظ محيط زيست «/f w.w» مى گويد: «پيداشدن داركوب ويژه بيشترين سهم و نقش را در روشن شدن حقايق داشته است. اين جانور و مشاهده مجدد آن نشان داد تا چه حد باورهاى سابق سست بوده است و انگار فقط مى خواستند قضيه را از سر باز كنند. اگر دقت و حوصله كافى وجودمى داشت در نقطه كنونى قرار نمى داشتيم كه هربار با مشاهده مجدد آنها شگفت زده و شرمنده شويم. به واقع اكثر كشف هاى تازه صورى است زيرا در اصل انقراضى در كار نبوده است كه حالا خلاف آن به اثبات برسد.» به رغم تمام اكتشافات صورى و حقيقى فوق و مشاهده هاى اميدساز جديد، سازمان «برد لايف» معتقد است كه وضعيت پرنده ها در سطح جهان رو به خرابى مى رود و تصوير موجود و افق پيش رو تيره است و نه روشن. در گزارش جديد مورد بحث اشاره شده است كه بيش از يك پنجم تيره هاى مختلف پرنده ها با خطر انقراض مواجهند ، زيرا انسانها بيش از پيش وارد حيطه زيست آنها مى شوند و آرامش و امنيت آنها را مى گيرند و يا همراه با خود اشيا و وسايل محدودكننده زندگى پرنده ها را نيز وارد زيستگاه آنها مى كنند و آسمان و هوا را به شدت آلوده و پر از سموم مختلف مى نمايند و برهمين اساس است كه اگر انسانها در برخى محيط ها نباشند باعث ازدياد و قوت زندگى پرنده ها مى شوند.
«زندگى » در «جنگ»
آنگولا كشورى در جنوب غرب آفريقا كه از سه دهه جنگ داخلى تا حدى فراغت يافته و هميشه به داشتن نفت و الماس مشهور بوده است ، اينك مأمن و معدن پرنده هاى گمشده و از نو كشف شده هم به حساب مى آيد. از سال ۲۰۰۲ كه جنگ در آنگولا آرام گرفت ايان سينكلر پرنده شناس معتبر اهل آفريقاى جنوبى در ۴ نوبت به اين كشور سفرهايى طولانى كرده است و آن جا حداقل ۱۸ تيره از پرنده ها را كه مدتها ديده نشده و تصور انقراض خود را به وجود آورده بودند، مشاهده كرده است. او به تهيه كنندگان گزارش جديد «زندگى پرندگان» گفته است : « ما آن جا دريافتيم كه جنگ خونين داخلى اگر براى مردم و انسانها بسيار بد بوده باشد، براى محيط زيست و حيوانات آن قدرها هم مضر نبوده است. تمام آن مزارع بزرگ قهوه و يا كشت گاههايى همچون آن براى مدتها رها و دور از دست درازى هاى بشر ماندند و در نتيجه حيوانات دراين محيط زيست طبيعى بيشتر اسكان يافتند و از نعمات آن بهره مند شدند. امروز مى بينيم كه زندگى برخى حيوانات و منجمله پرنده ها در آن جا راحت تر و پررفاه تر از ساير نقاط است ، هرچند پرنده ها، اغلب مهاجرند و يك جا نمى مانند. ما آنجا تيره هايى به نام بوش استرايك و رابين چت را ديديم كه از اواسط دهه ۱۹۵۰ به بعد در هيچ جا ديده نشده بودند اما شرايط مساعد زندگى در آنگولا آنها را به آنجا كشانده و تاحدى ساكن كرده است و حداقل اين كه سالى دو سه نوبت به آنجا مى آيند.
دم سياه و دم كوتاه
ايان سينكلر و دستيارانش همچنين در آنجا دو نوع از پرنده هاى موسوم به سيس تيكولاس را هم از نو رؤيت كرده اند كه يكى از آنها را دم سياه و ديگرى را دم كوتاه مى نامند.
اين تيره ها فقط در آنگولا و جمهورى دموكراتيك كنگو كه درهمسايگى آنگولا قراردارد، رؤيت شده اند و از ابتداى دهه ۱۹۷۰ به بعد در ساير نقاط جهان به چشم كسى نخورده اند.
نوعى ديگر از پرنده ها كه متخصصان امر آن را سوئيترا ناميده اند در سفرهاى اخير سينكلر از نو كشف نشده اند اما وى اميدوار است اين كار حداكثر تا پايان سال (ميلادى) صورت گيرد.
سينكلر تا اوايل مهرماه دست به سفر تازه اى به جنوب آنگولا خواهدزد و آنجا مكانى است كه وى اعتقاد دارد به احتمال قوى اين تيره پرنده ها را نيز درآن خواهديافت.
من مطمئنم، ببينيد، آنجا بدل به يك بهشت براى اين پرنده ها شده است، زيرا محلى وسيع و امن و دور از گزند بشر را دراختيار آنها قرارداده است و مى توانند زندگى بى دردسرى را در آنجا بگذرانند. من در سفرهاى اخيرم دريافتم كه آنجا تبديل به يك زيستگاه طبيعى براى بسيارى از پرنده هاى آفريقايى و آسيايى و اروپايى شده است كه در آسمان ساير قاره ها احساس امنيت نمى كرده اند. تيره سوئيترا هم آنجا است. يعنى نمى تواند درجاى ديگرى باشد.
اخبارى جالب
دانشمندان ديگر مدعى اند كشف ها و بهتر بگوييم مشاهده هاى جديدى در راه است و پرنده هايى ديگر كه تصور مى شد آنها هم از صحنه زيست خارج شده اند، بزودى دوباره توى چشم خواهند خورد تا ثابت شود بشر بى حوصله باز برآورد غلطى داشته است. نايجل كولار كه پيشتر نيز نامش آمد و عضو ارشد سازمان بردلايف است، مى گويد: يك تيره كه من اينك در تعقيب آن هستم نوعى سينه سفيد است كه مى گويند ۴۰ سال است از صفحه زيست پاك شده اما باور من اين است كه در زامبيا و يا كنيا موجودند و درحال زيست اند و فقط بايد مدارك آن را به دست آورد و من نيز دوربين به دست راهى آنجا هستم.
آخرين بارى كه اين پرنده رؤيت شده، در زامبيا به سال ۱۹۶۴ بوده است، ولى گمان من اين است كه قسمت اعظم باورهاى فعلى درخصوص قطع حيات اين تيره به عدم تعقيب صحيح اين آن مربوط مى شده است. من بزودى اخبار جالبى دراين زمينه براى شما خواهم داشت.
«سرصورتى» در ميانمار
ديگر تيره اى كه بشر به بازبينى و لمس مجدد آن خوشبين است، پرنده «سرصورتى» هند و ميانمار است. ظاهراً اين پرنده از دهه ۱۹۴۰ به بعد مشاهده نشده و ادامه زيست اش به اثبات نرسيده است اما اهالى مناطق طبيعى و يا برخى جنگل ها و زيست گاههاى ميانمار اخيراً گفته اند كه دوباره اين پرنده را مشاهده كرده اند. به حرف هاى كريس هيلز بازمى گرديم.
«اينها به ما مى گويد چيزهاى زيادى در طبيعت و اطراف محيط زيست ما وجود دارد و فقط بايد چشمى بينا براى تشخيص آنها داشت و همچنين انصاف و عدالت براى گذاشتن پرنده ها به حال شان تا بر اثر دغدغه و ناامنى و اقدامات شكارچيان ناپديد و ناپيدا و هلاك نشوند. اگر سازمان هاى محيط زيست هنوز كار و تلاش مى كنند، براى يافتن همين موارد و تأمين محيط مناسب زيست براى آنها است.»
در عين حال برخى تيره ها هم انگار كاملاً و براى هميشه رفته اند و ديگر باز نخواهندگشت، زيرا بشر با بى انصافى هرچه بيشتر ريشه آنها را زده است.
يكى از آنها پرنده مشهور لادو از كشور آفريقاى مارى تيوس است كه پرنده بزرگى بود و سقف پرواز محدودى هم داشت. اما سالها پيش براثر استمرار و وسعت كار شكارچيان بى مروت و انسان هاى بى رحم نسل اش منقرض شد.
كولار با تمام خوش بينى هاى ذاتى اش مى گويد: «نه، اين يكى باز نمى گردد. هيچ اميدى در اين زمينه وجودندارد.»
مگر اين كه نتيجه گيرى ها و گزارش هاى قبلى در اين زمينه هم شتاب زده بوده باشد.
منبع: وايلدلايف
ترجمه :وصال روحانى
علاقه مندی ها (Bookmarks)